بستن حسابها

مقدمه

انجام امور حسابداری، دارای مراحلی می باشد که هر کدام از آنها از اهمیت خاصی برخوردار است و هر کدام زمان و شرایط خاص خود را می طلبد. زمانی که اطلاعات مالی به صورت خام به سیستم وارد می شوند، تا زمانی که به شکل گزارش نهایی ساخته می شوند، عملیات های مختلفی روی آنها صورت می گیرد که هدف هر کدام از این عملیات مشخص می باشد.

برخی از این عملیات، در ابتدای دوره ، برخی دیگر در طول دوره مالی و نهایتا برخی دیگردر پایان سال مالی مورد بررسی قرار می گیرند که این فعالیت ها به بستن حساب ها در پایان دوره مالی شهرت یافته اند.

در ایران بر اساس قوانین و مقرارت موجود در کشور، استفاده از دفاتر ناتمام سال های قبل برای ثبت عملیات مالی سال آتی ممنوع می باشد. در این خصوص شرکت ها بایستی برای هر سال مالی، دفاتر جدیدی را به منظور نگهداری حساب های خود ثبت و پلمپ نمایند.

نقل و انتقال مستقیم مانده حساب های دائمی از یک سال به سال بعد عملی نیست و برای این کار از دو حساب واسطه به نام های تراز اختتامیه و تراز افتتاحیه برای نقل مانده حساب ها به دفاتر سال بعد استفاده می گردد.

بستن حساب‌ها در پایان دوره مالی با در نظر گرفتن نوع حساب‌های موقت (سود و زیانی)، مخلوط و دائمی (ترازنامه‌ای) انجام می‌شود.

برای بستن حساب‌های پایان سال ابتدا باید مانده همه حساب‌های موقت با یک حساب دائم بسته شود و پس از آن مانده همه حساب‌های دائمی بسته شده و به عنوان افتتاحیه به دوره مالی بعدی منتقل شود.

مفهوم بستن حساب

تعریف لغوی

قطع کردن حساب جاری. بستن حساب جاری یا حساب پس انداز در بانک (اصطلاح بانکی)

تعریف اصطلاحی

منظور از بستن حسابها تلخيص عمليات دوره مالى و انتقال مانده كليه حسابهاى موقت ( يعنى حسابهاى منعكس در صورت سود و زيان ) به حساب سرمايه است.

چرخه حسابدارى

سيستم حسابدارى بايد بطور منظم تمام اطلاعات مالى مربوط به يك موسسه را اندازه گيرى ، ثبت ، طبقه بندى و آثار اقتصادى آن را در صورتهاى مالى تلخيص كند . فرآيند حسابدارى شامل يك سرى اقدامات ( مراحل ) پياپى است كه در هر دوره مالى تكرار مى شود . اين مراحل پياپى را معمولا چرخه حسابدارى ، دوره عمل حسابدارى و يا پردازش اطلاعات حسابدارى مى گويند . در يك سيستم كارآمد حسابدارى بايد :

الف –  پردازش اطلاعات مقرون به صرفه باشد ، يعنى با حداقل هزينه انجام گيرد .

ب –  گزارشهاى مالى به سرعت تهيه گردد .

ج –  از صحت و دقت اطلاعات مالى تا حدود زيادى اطمينان حاصل شود.

د –  امكان سؤ استفاده ، تقلب و اشتباه به حداقل كاهش يابد .

توالى مراحل را در چرخه حسابدارى

مراحل 1 تا 4 بطور مستمر در طول دوره مالى و مراحل 5 تا 9 در پايان دوره مالى انجام مى گيرد .

1.جمع آوری اطلاعات مالی

2. تجزيه و تحليل معاملات و عمليات مالى

3. ثبت معاملات و عمليات مالى در دفتر روزنامه

4. نقل اقلام از دفتر روزنامه به دفتر كل

5. تهيه تراز آزمايشى

6. اصلاح و تعديل حسابهاى دفتر كل

7. تهيه صورتهاى مالى

8. بستن حسابهاى موقت

9. تهيه تراز آزمايشى اختتامى

در حسابداری 3 نوع حساب دائمی، موقت و مختلط تعریف شده اند:

حسابهای موقت:(حسابهای سود و زیانی)

حساب هایی هستند که عمر آنها محدود به یک دورۀ مالی بوده و مانده آنها به دوره مالی بعد منتقل نمی شود،

چرا که مانده این حساب ها گویای عملکرد )سود یا زیان( مؤسسه برای یک دورۀ مالی معین و مشخص است

مانند :1. درامد      2.هزینه

حسابهای دائمی :(حسابهای ترازنامه ایی)

حساب هایی هستند که برخلاف حساب های موقت مانده آنها برای اندازه گیری عملکرد )سود یا زیان( استفاده

نمی شود. عمر این حساب ها محدود به یک دوره مالی نیست و مانده آنها به دوره مالی بعد منتقل می گردد.

این حساب ها در پایان دوره مالی به منظور انتقال به دفاتر جدید در سال مالی بعد، صفر می شوند.

مانند:1.اقلام دارایی    2.اقلام بدهی    3.اقلام سرمایه

حسابهای مختلط:

از جمله این نوع حساب­ها، پیش پرداخت اجاره و پیش دریافت درآمد می­باشد که شامل دو بخش موقت و دائمی می­باشند. در پایان دوره مالی بخشی از آن به عنوان حساب موقت به حساب هزینه منظور می شود و بخش دیگر آن به عنوان حساب دائم  به دوره مالی بعدی منتقل می شود.

اهداف بستن حسابها

الف –   انتقال نتايج عمليات ( سود و زيان خالص ) به حساب سرمايه

ب –  رساندن مانده حسابهاى درآمد و هزينه به صفر

زمان بستن حساب­ها

۱- طی دوره مالی:

به عنوان مثال مانده حساب برخی از مشتریان به دلایلی مانند عدم پرداخت بدهی یا عدم ادامه همکاری با شرکت یا ارائه تخفیف بابت مانده حساب در طی سال مالی بسته می شود یعنی مانده بدهی وی به مطالبات سوخت شده و یا سرفصل متناسب با آن منتقل می شود. به عنوان مثال آقای الف (مشتری شرکت) مبلغ ۱/۰۰۰/۰۰۰ ریال به شرکت بدهکار می­باشد و این مبلغ باید به عنوان تخفیف برای وی در نظر گرفته شده  و حساب وی بسته شود. ثبت حسابداری مربوط به این رویداد به شرح زیر است:

تخفیفات فروش                                                      ۱/۰۰۰/۰۰۰

حساب­های دریافتنی تجاری / آقای الف                             ۱/۰۰۰/۰۰۰

۲- پایان دوره مالی:

این مورد که مفصل­ تر و پیچیده ­تر از بستن حساب­ها در طی دوره مالی می­باشد برای مشخص نمودن سود و زیان دوره مالی و هم چنین انتقال مانده حساب­های دائم به دوره مالی بعدی و صدور سند افتتاحیه، انجام می­شود.

بستن حساب­ها در پایان دوره مالی با در نظر گرفتن نوع حساب­های موقت (سود و زیانی)، مخلوط و دائمی (ترازنامه­ای) انجام می­شود. برای بستن حساب­های پایان سال ابتدا باید مانده همه حساب­های موقت با یک حساب دائم بسته شود و پس از آن مانده همه حساب­های دائمی بسته شده و به عنوان افتتاحیه به دوره مالی بعدی منتقل شود.

اقدامات لازم جهت بستن حسابها در پایان دوره مالی

یکی از مهمترین اقدامات قبل از بستن حسابها ، در پایان دوره مالی ، می توان  به اصلاحات اشاره کرد.می توان تمام اصلاحات را مستقیما در دفتر روزنامه ثبت و به دفتر کل انتقال داد و سپس با استفاده از تراز آزمایشی اصلاح شده، صورتهای مالی را تهیه کرد که این روش برای شرکتهای کوچک مناسب است. اما اگر تعداد اصلاحات پایان دوره مالی زیاد باشد، برای تهیه صورتهای مالی و ثبت عملیات پایان دوره مالی در دفاتر حسابداری از ” کاربرگ ” استفاده می شود.

در صورت تهیه کاربرگ ، مراحل زیر به ترتیب انجام می شود :

1-     جمع آوری اطلاعات مالی از مدراک اولیه
2- تجزیه و تحلیل معاملات و عملیات مالی
3- ثبت معاملات و عملیات مالی در دفتر روزنامه
4- انتقال ثبت های دفتر روزنامه به دفتر کل
5- تهیه تراز آزمایشی اصلاح نشده
6- تهیه کاربرگ
7- تهیه صورتها‌ی مالی
8- اصلاح و تعدیل حسابهای دفتر کل
9- بستن حسابهای موقت
10- تهیه تراز آزمایشی

تعریف کاربرگ :

کاربرگ فرمی است با ستونهای متعدد که حسابداران اطاعات لازم برای تهیه صورتهای مالی را در آن گردآوری می کنند. استفاده از کاربرگ بسیار رایج و دارای مزایای زیر است :

1.تهیه سریع و به موقع صورتهای مالی
2.این امکان را فراهم می کند تا کلیه ثبت های مربوط به اصلاح و بستن حسابها ، قبل از ثبت در دفاتر حسابداری بصورت پیش نویس تنظیم شوند.
نکته:

کاربرگ جایگزین صورتهای مالی نیست و به عنوان نتیجه نهائی کار حسابداران نیز ارائه نمی شود، بلکه وسیله ای است که جمع آوری اطلاعات لازم برای تهیه صورتهای مالی و ثبت عملیات مربوط به اصلاح و بستن حسابها را تسهیل می کند.

بخش اصلاحات کاربرگ :

مهمترین بخش در کاربرگ بخش اصلاحات است.

اين مرحله در پايان دوره مالى و به منظور اصلاح ، تعديل و به تاريخ روز رساندن مدارك حسابدارى انجام مى گيرد . به منظور اندازه گيرى سود، عمر يك موسسه به دوره هاى مالى مساوى تقسيم و درآ مد و هزينه هر دوره تعيين مى شو.د . بعد از اين كه تمام معاملات و عمليات مالى در دفاتر حسابدارى ثبت شد ، بسيارى از حسابهاى دفتر كل مانده هاى صحيح را براى تهيه صورتهاى مالى ارائه نمى دهند . حتى اگر تمام معاملات و عمليات مالى به درستى در دفاتر ثبت شده باشند ، حسابدارى تعهدى ايجاب مى كند كه براى تطبيق حسابهاى ترازنامه و صورت سود و زيان با فرض دوره مالى و اصل وضع هزينه هاى يك دوره از درآمدهاى همان دوره مانده برخى از حسابهاى دفتر كل به دليل وجود حسابهاى مختلط و معاملات و عمليات مالى در پايان دوره مالى ضرورى است .

لذا این تغییرات باید تعیین و در پایان دوره مالی در مدارک حسابداری ثبت شوند. ستونهای بخش اصلاحات کاربرگ برای جمع آوری و ثبت این اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرد.
ثبت های اصلاحی به همان ترتیبی که باید در دفتر روزنامه ثبت شود، در ستونهای بخش اصلاحات کاربرگ درج می گردند. اگر حسابی که باید بدهکار یا بستانکار شود، جزء حسابهای تراز آزمایشی نباشد، عنوان آن در ذیل حسابهای تراز آزمایشی به حسابهای موجود اضافه می شود.

ثبت هاى اصلاحى به سه گروه زير تقسيم مى شوند .

اول –  پيش پرداختها و پيش دريافتها

الف –  پيش پرداخت هزينه ، پرداخت پول قبل از تحمل يا تعلق هزينه است ، مانند پولى كه براى حق بيمه پرداخت مى شود .

ب –  پيش دريافت درآمد ، دريافت پول قبل از تحقق درآمد است ، مانند پولى كه از مستاجر پيش دريافت مى شود .

دوم –  هزينه ها و درآمدهاى ثبت نشده

الف –  هزينه ثبت نشده ، هزينه واقع شده اى است كه هنوز ثبت و پرداخت نشده است ، مانند دستمزدى كه در پايان دوره مالى پرداخت نشده باشد .

ب –  درآمد ثبت نشده ،‌ درآمد تحق يافته اى است كه هنوز ثبت و دريافت نشده است ، مانند حق الزحمه خدمات انجام يافته اى كه صورتحساب آن تا پايان دوره مالى ارسال نشده است .

سوم –  ساير اصلاحات

مبلغ اينگونه اصلاحات معمولا بر اساس برآورد تعيين مى شود . مانند تسهيم بهاى تمام شده برخى از اقلام دارائى به دوره اى كه مورد استفاده قرار گرفته اند و مطالبات مشكوك الوصول .

بستن حسابهاى موقت (رنگ آبی در تصویر بالا)

بعد از اصلاح ، تعديل و به تاريخ روز رساندن حسابهاى دفتر كل و تهيه صورتهاى مالى ، مرحله بعدی يعنى بستن حسابها آغاز مى شود .

جهت بستن این حساب‌ها باید از یک حساب موقت واسط به نام “خلاصه سود و زیان” استفاده کنیم.

بستن حسابهای درآمد: حسابهای درآمد مانده بستانکار دارند، در نتیجه در ستون بستانکار بخش سود و زیان کاربرگ منعکس شده اند. بستن حسابهای درآمد به معنای انتقال مانده بستانکار این حسابها به حساب خلاصه سود و زیان است. بدین منظور، در دفتر روزنامه حسابهای درآمد بدهکار و معادل جمع باقیمانده بستانکار حسابهای مزبور، حساب خلاصه سود و زیان، بستانکار می شود.

مانده حساب درآمد/ فروش بدهکار و به همان مبلغ خلاصه سود و زیان بستانکار می­شود:

درآمد/فروش                  ****

خلاصه سود و زیان                    ****

بستن حسابهای هزینه : حسابهای هزینه مانده بدهکار دارند و در نتیجه در ستون بدهکار بخش سود و زیان کاربرگ منعکس شده اند. بستن حسابهای هزینه به معنای انتقال مانده بدهکار این حسابها به حساب خلاصه سود و زیان است، برای این کار، حسابهای هزینه در دفتر روزنامه بستانکار و معادل جمع مانده بدهکار حسابهای مزبور، حساب خلاصه سود و زیان، بدهکار می شود.

معادل جمع کل هزینه ها، خلاصه سود و زیان بدهکار و هزینه ها بستانکار می­شود:

خلاصه سود و زیان                        ****

هزینه حقوق و دستمزد                  ****

هزینه اجاره                                  ****

هزینه تعمیر و نگهداری                  ****

بستن حساب خلاصه سود و زیان :

پس از انجام دو مرحله فوق مانده حساب خلاصه سود و زیان باید به حساب “سود(زیان) انباشته” بسته شود.

نکته ۱: در برخی کتاب­ها و سایت­ها عنوان شده که حساب خلاصه سود و زیان مستقیما به حساب سرمایه بسته می­شود. در این خصوص در نظر داشته باشید خلاصه سود و زیان به حساب “سود(زیان) انباشته بسته می­شود و دلیل آن هم امکان گزارش گیری دقیق میزان سود یا زیان هر سال و هم چنین نیاز به ثبت صورتجلسه مجمع شرکت یا واحد اقتصادی در اداره ثبت شرکت ها در خصوص تغییر در سرمایه می­باشد و بدون انجام مراحل قانونی نمی­توان گردشی در حساب سرمایه ثبت نمود.

نکته ۲: مانده بستانکار حساب خلاصه سود و زیان نشان دهنده سود در سال مالی و مانده بدهکار نشان دهنده زیان در سال مالی می باشد.

ثبت بستن حساب خلاصه سود و زیان با فرض مانده بستانکار،  با بدهکار کردن حساب خلاصه سود و زیان و بستانکار کردن حساب ” سود(زیان) انباشته ” انجام می­شود:

خلاصه سود و زیان                    ****

سود (زیان) انباشته             ****

بستن حساب برداشت : همانگونه که می دانیم برداشت پول یا سایر دارائی ها توسط صاحبان سرمایه، هزینه به حساب نمی آید، بنابراین نقشی در تعیین سود خالص دوره مالی ندارد. از این رو به جای این که به حساب خلاصه سود و زیان بسته شود مستقیما به حساب سرمایه انتقال می یابد.

نكته : در شركت هاى تضامنى ، مانده حساب برداشت در پايان دوره مالى با حساب جارى شركا بسته مى شود.

 تهيه تراز آزمايشى اختتامى

تراز آزمايشى اختتامى بعد از بستن حسابهاى موقت تهيه مى شود و تنها فهرستى از حسابهاى دائمى ( يعنى حسابهاى دارائى ، بدهى و سرمايه) است ، چون حسابهاى موقت ( يعنى حسابهاى درآمد و هزينه و برداشت ) قبلا به حساب سرمايه منتقل و بسته شده اند .

بستن حسابهای دائمی

پیش از بستن حساب های دائمی (صدور سند اختتامیه) ابتدا باید ذخیره مالیات، اندوخته قانونی و سایر موارد نیز شناسایی و ثبت گردد. روش انجام هر یک از موارد به این شرح می باشد:

روش محاسبه میزان مالیات:

نرخ مالیات عملکرد معادل ۲۵% سود خالص می باشد. قبل از محاسبه ذخیره مالیات عملکرد باید با در نظر گرفتن قانون مالیات های مستقیم مواردی از قبیل درآمدهای معاف از مالیات و همچنین هزینه های مربوط به درآمدهای معاف از مبلغ سود کنار گذاشته شود و همچنین سایر موارد نیز رعایت گردد.(1)

با فرض اینکه اینکه میزان سود سال مربوطه معادل ۳۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال می باشد مالیات متعلقه به شرح زیر محاسبه و ثبت حسابداری آن انجام می شود:

۷۵/۰۰۰/۰۰۰ = ۲۵% * ۳۰۰/۰۰۰/۰۰۰

سود (زیان) انباشته                         ۷۵/۰۰۰/۰۰۰

ذخیره مالیات عملکرد                           ۷۵/۰۰۰/۰۰۰

نکته: میزان ذخیره در نظر گرفته شده به صورت علی الحساب می باشد و مبلغ دقیق آن پس از رسیدگی به اسناد و مدارک توسط سازمان امور مالیاتی مشخص می شود.

روش محاسبه اندوخته قانونی و سایر اندوخته ها:

اندوخته قانونی بخشی از سود خالص هر سال می باشد که طبق ماده ۱۴۰ اصلاحیه قانون تجارت باید به عنوان ذخیره قانونی در نظر گرفته شود. طبق قانون تجارت باید هر ساله معادل ۵%سود شرکت جهت اندوخته قانونی ذخیره شود تا میزان آن به ۱۰%سرمایه برسد. پس از اینکه مقدار اندوخته قانونی با ۱۰% سرمایه شرکت برابر شد الزامی به ذخیره مقدار بیشتر وجود ندارد و اختیاری می باشد.

نکته: مبنای محاسبه اندوخته قانونی ، سود خالص پس از وضع زیان های وارده در سالهای می باشد. بنابراین ، در شرایطی که شرکت زیان انباشته (سنواتی ) دارد ، تنها ، رقم سود خالص سال جاری نباید مبنای محاسبه اندوخته قانونی قرار گیرد بلکه لازم است جمع زیان سنواتی از رقم سود خالص سال جاری کسر و یک بیستم مازاد محاسبه و به عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته شود .(2)

سایر اندوخته ها:

در نظر گرفتن سایر اندوخته ها مانند اندوخته عمومی و احتیاطی اختیاری و در صورت تصمیم هیات مدیره انجام می گیرد. این اندوخته ها نیز از سود خالص و مطابق مصوبه هیات مدیره در نظر گرفته می شوند.

با در نظر گرفتن سود ۳۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریالی در مثال پیشین و میزان اندوخته قانونی معادل ۵% سود خالص و اندوخته احتیاطی معادل ۱۰% سود خالص ثبت حسابداری مربوطه به شرح زیر می باشد:

سود (زیان) انباشته                    ۴۵/۰۰۰/۰۰۰

اندوخته قانونی                             ۱۵/۰۰۰/۰۰۰

اندوخته احتیاطی                         ۳۰/۰۰۰/۰۰۰

نکته: مبنای محاسبه اندوخته ها، میزان سود خالص قبل از کسر ذخیره مالیات می باشد.

مانده این حساب‌ها به همراه سایر حساب های دادئمی به صورت مستقیم به دوره مالی بعد منتقل می‌شود. برای این کار از حساب “تراز اختتامیه” استفاده می‌کنیم. بدین صورت که تمام حساب‌های دائم که دارای مانده بستانکار هستند را بدهکار کرده  و حساب تراز اختتامیه را بستانکار می‌کنیم. سپس تراز اختتامیه را معادل مانده حساب­های با مانده بدهکار، بدهکار می کنیم و همه حساب­های دارای مانده بدهکار را بستانکار می‌کنیم:

سرمایه                                   *****

اندوخته قانونی                         *****

اندوخته احتیاطی                      *****

سود (زیان) انباشته                  *****

حساب­های پرداختنی تجاری        *****

سایر حساب­های پرداختنی         *****

ذخیره مالیات                         *****

ذخیره استهلاک                     *****

تراز اختتامیه                            *****

تراز اختتامیه                          *****

موجودی نقد و بانک                   *****

حساب­های دریافتنی تجاری          *****

سایر حساب­های دریافتنی            *****

دارایی­های ثابت                          *****

چگونگی ثبت سند افتتاحیه در سال مالی جدید:

انجام این کار دقیقا بر عکس بستن حساب­های دائمی در پایان سال می­باشد با این تفاوت که باید به جای حساب “تراز اختتامیه” از حساب “تراز افتتاحیه” استفاده نمود.

نکته:حساب­ “تراز اختتامیه” در پایان دوره مالی و حساب “تراز افتتاحیه” در ابتدای دوره مالی ایجاد و با توجه به گردش برابر حساب­های بدهکار و بستانکار در سند اختتامیه و افتتاحیه، در همان زمان هم بسته می­شوند. البته اجباری برای استفاده از این سرفصل­ها وجود ندارد و می توان در زمان بستن حساب­های پایان دوره مالی­، همه حساب­های بستانکار را بدهکار نمود و در آرتیکل مقابل همه حساب­های بدهکار را بستانکار نمود.

نتیجه گیری

شرکت‌ها و کسب و کارهای کوچک، در پایان هر سال، تمامی حساب‌های خود را می‌بندند؛ به عبارت دیگر، مانده کلیه حساب ها را صفر می‌کنند. این عملیات در حقیقت به معنای اتمام دوره مالی است؛ بدین ترتیب کلیه اطلاعات مالی و حسابداری به سال بعد (دوره مالی جدید) انتقال می‌یابد. به عبارت دیگر می‌توان هدف از انجام عملیات پایان سال حسابداری و بستن سال مالی را به صورت زیر بیان نمود:

صفر کردن حساب‌های درآمد و هزینه

پیشگیری از انباشته شدن اطلاعات حسابداری و مالی

سهولت در رسیدگی به حساب‌ها در دوره مالی

کنترل قطعی شدن کلیه اسناد در سیستم

جمع‌آوری کلیه اطلاعات مالی و مانده حساب‌ها جهت انجام تکالیف قانونی

اتمام دوره مالی و آغاز سال مالی جدید

زمانی که صحبت از عملیات پایان سال حسابداری می‌شود، عموم حسابدارها به بستن حساب ها فکر می‌کنند؛ علیرغم اینکه بستن حساب ها مهم‌ترین بخش عملیات پایان سال حسابداری است، اما تنها بخش نیست. مراحل عملیات پایان سال حسابداری عبارتند از:

۱- فرآیند اجرایی

تکمیل دفاتر قانونی (روزنامه – کل)

بایگانی کلیه اسناد و مدارک

اقدام برای پلمپ و دریافت دفاتر قانونی سال مالی جدید

انبارگردانی مطابق دستورالعمل 251/80197 انبارگردانی و تهیه اسناد مرتبط با انبار

۲- فرآیند محاسباتی

انجام محاسبات مربوط به مطالبات کارکنان (عیدی، سنوات، مرخصی، پاداش)

انجام محاسبات مربوط به کسر و اضافات انبار بر اساس انبارگردانی

انجام محاسبات مربوط به تنخواه و تنخواه‌گردان‌ها

تهیه گزارشات و صورت‌های مالی و مالیاتی (صورت سود و زیان، گزارش عملکرد)

۳– فرآیند ثبتی (درآمدها و هزینه‌ها)

ثبت اسناد هزینه‌ای نظیر حقوق و مزایای پرسنلی، اجاره، پاداش‌ها و مواردی از این دست

الف) اگر هزینه قطعی شده باشد در بخش هزینه‌ها و بدهی‌های جاری ثبت می‌شود.

ب) اما اگر هزینه تنها برآورد و شناسایی شده باشد در بخش ذخیره هزینه‌های تحقق یافته پرداخت نشده ثبت می‌شود.

ثبت درآمدهای تحقق یافته وصول شده و وصول نشده در حساب‌های مربوطه؛ از جمله: حساب‌های دریافتنی، صندوق و …

۴- فرآیند تهیه لیست بدهکاران، بستانکاران و پروژه‌ها

تهیه لیست حساب‌های دریافتنی به تفکیک سازمان‌های بیمه‌ای طرف قرارداد نظیر بانک‌ها، نیروهای مسلح، کمیته امداد و …، به تاریخ 12/28 سال جاری

تهیه لیست پیمانکاران، اشخاص، شرکت‌ها و مانده حساب تضمینات و سپرده‌های دریافتی به تاریخ 12/28 سال جاری

تهیه لیست پیش پرداخت‌ها، علی‌الحساب‌ها و … به تاریخ 12/28 سال جاری

نکته: علی‌الحساب‌های پرداختی به پرسنل و … باید تا پایان سال جاری تصفیه شود.

تهیه لیست پروژه‌ها و دارایی در جریان تکمیل یا ایجاد؛ همچنین تهیه لیست پروژه‌هایی که تا آخر سال جاری به بهره‌برداری رسیده و تحویل قطعی شده‌اند

تهیه لیست آخرین سریال حساب‌های بانکی فعال شرکت

۵- فرآیند کنترلی

کنترل و اطمینان از ثبت کلیه رویدادها

کنترل سیستم حسابداری جهت بررسی ثبت قطعی اسناد

کنترل مقدار گردش ریالی انبار با ارقام ترازنامه

کنترل مقدار ریالی گزارش دارایی‌ها با ارقام ترازنامه

کنترل دقیق کلیه حساب‌ها و مانده‌گیری از آنها

کنترل کلیه صورت‌های مالی و گزارشات (حسابرسی داخلی)

۶- فرآیند بستن حساب ها

بررسی و رفع مغایرت‌های بانک‌ها و طرف حساب‌ها

بستن حساب‌های موقت با انتقال مانده آنها به حساب‌های دائم

۷- فرآیند صدور اسناد مالی پایانی

صدور سند تعدیل ماهیت

صدور اسناد تعدیلات سنواتی در حسابداری

صدور سند اختتامیه

صدور سند افتتاحیه

بستن حسابهای موقت

همان گونه که می‌دانید به هنگام بستن حساب‌های موقت، مانده آنها به یک حساب دائمی منتقل می‌شود. از سویی محاسبات عملکردی هر مجموعه بر اساس حساب‌های درآمد و هزینه انجام می‌شود، که حساب‌های موقتی هستند؛ از این رو فرآیند صفر کردن حساب‌های درآمد و هزینه و محاسبه صورت سود و زیان برای دوره مالی، یکی از مهم‌ترین دلایل اهمیت بستن حسابها است؛ که بسیار حساس و نیازمند دقت فراوان می‌باشد.

بستن حساب‌های دائمی

حساب‌های دائمی که مانده بدهکار دارند (مانند حساب دارایی) به حساب تراز اختتامیه بستانکار می‌گردد.

حساب‌هایی که مانده بستانکار دارند (مانند حساب‌های سرمایه، بدهی و ذخایر) به حساب تراز اختتامیه  بدهکار می‌شود.

منابع

1.قانون مالیاتهای مستفیم(ماده105)

2.قانون تجارت (ماده238)

3.لغت نامه دهخدا

4. آیین نامه اجرایی ماده 95ق.م.م(فصل پنجم،تکالیف مودیان در خصوص نگهداری دفاتر و یا اسناد و مدارک)

5.اصول حسابداری 1،حمشید اسکندری (چاپ بیستم،انتشارات کتاب فرشید)

6.اصول حسابداری 2، جمشیداسکندری (چاپ بیستم،انتشارات کتاب فرشید)

7.نسخه جادویی مفاهیم اساسی حسابداری، نادر نوروزی، چاپ آقای کتاب ،سال1396