لایحه نویسی و چگونگی دفاع در مراجع رسیدگی

لایحه نویسی و چگونگی دفاع در مراجع رسیدگی     

سرفصل ها

نحوه محاسبه مالیات براساس ضریب علی الراس

قرائن مالیاتی در محاسبه مالیات علی الراس

روش های جدید رسیدگی طبق آیین نامه اجرایی ماده219 جدید

تاکید بر مهارت های مورد نیاز برای فرایند دفاع مالیاتی درمرجع رسیدگی

چگونگی توافق با رئیس اداره مالیاتی

مراجع رسیدگی به اعتراض مالیاتی در قانون مالیات های ایران

بررسی هیات های حل اختلاف مالیاتی ،شورای عالی مالیاتی و هیات ماده 251

فرآیند اعتراض به آرائ هیات های حل اختلاف مالیاتی در دیوان عدالت اداری

نحوه تنظیم لایحه دفاعیه در مراجع رسیدگی به اعتراض

نحوه محاسبه مالیات براساس ضریب علی الراس

علی الراس:طبق بند 2ماده 97یک نوع روش رسیدگی است که درآن حوزه رسیدگی کننده مالیاتی اصطلاحا مالیات را سرخود محاسبه می کند.

اگراشخاص حقوقی ازارائه اظهارنامه مالیاتی درموعدمقررخودداری نموده وهم چنین تکالیف خودرا انجام ندهد،رسیدگی مالیات آنهارا ازطریق علی الراس انجام میپذیرد.

درصورت عدم رعایت آیین نامه تحریر دفاترپرونده مالیاتی شرکت مورد رسیدگی به هیات بند٣ماده ٩٧قانون مالیات مستقیم ارجاع داده میشود.

نمونه هایی ازعدم رعایت ایین نامه درذیل اشاره میگردد:

•  تاخیر در پلمپ
• تاخیرثبت وقایع مالی
• فاکتورهای فروش که شماره سریال چاپی نداشته باشند.
•  اسناددرامدی موردقبول سازمان امورمالیاتی نباشد.
• دفاتربرای تشخیص درامدمشمول مالیات قابل رسیدگی نباشند.
• مثلا شرکت تولیدی محاسبه بهای تمام شده راارائه ننماید.
• شرکت بازرگانی صورت گردش کالا ندهد.

درصورت ارجاع پرونده به هیات بند٣دوماه به مهلت رسیدگی اضافه می شود.

مراحل رسیدگی به صورت مختصر به شرح زیر است:

‎در ابتدای امر ممیز مالیاتی طی برگه ای که به نام “برگ درخواست اسناد و مدارک” است از مودی درخواست می کند که تمام اسناد و مدارک خویش را جهت رسیدگی در اختیار وی قرار دهد.

‎پس از ابلاغ “برگ درخواست اسناد و مدارک، کارشناس ارشد مالیاتی مکلف است ظرف یک هفته تا پانزده روز (طبق ماده 29 بندب تبصره 1 آیین نامه اجرایی ماده 219 جدید این مهلت به درخواست مودی تا 10 روز قابل افزایش است .) پس از ابلاغ درخواست فوق به محل کار مودی مراجعه نموده و دفاتر و اسناد و مدارک را مورد رسیدگی قرار دهد.

‎پس از انجام رسیدگی، یکی از دو حالت زیر اتفاق می افتد:

‎ در صورتی که دفاتر و اسناد بر طبق موازین قانونی و آیین نامه مربوط به روش های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک تنظیم شده باشد درآمد مشمول مالیات مودی از طریق رسیدگی به دفتر تعیین و مبلغ مالیات مشخص و طی برگ تشخیص صادر و به مودی ابلاغ می شود. به این روش،  رسیدگی از طریق قبول دفاتر گفته می شود.

به این روش،  رسیدگی از طریق علی الراس گفته می شود.

‎ در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص داده شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود، در اینصورت مراتب باید با ذکر دلایل کافی کتباً به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیات سه نفره احاله شود. به این روش،  رسیدگی از طریق علی الراس گفته می شود

دلایل علی الراس شدن محاسبه مالیات:

‎بر اساس ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم موارد زیر باعث علی الراس شدن دفاتر می شود:

‎1-در صورتی که تا موعد مقرر ترازنامه یا حساب سود و زیان واحد تجاری ارائه نشده باشد.

‎ 2-در صورتی که مودی به درخواست کتبی اداره امور مالیاتی مربوط از ارائه دفاتر و یا مدارک حساب در محل کار خود خودداری نماید.

3-چنانچه مدارک ارائه نشده مربوط به هزینه باشد از احتساب آن جزء هزینه های قابل قبول خودداری می شود و در صورتی که مربوط به درآمد باشد، درآمد مشمول مالیات این قسمت از طریق علی الراس تعیین خواهد شد.

4-در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیر قابل رسیدگی تشخیص داده شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود.

مالیات علی الراس چگونه محاسبه می شود؟‎

‎در صورتی که ممیز مالیاتی به دلیل موارد فوق دفاتر و اسناد واحد تجاری را علی الراس تشخیص دهد، ابتدا با تحقیقات و بررسی های لازم و کسب اطلاعات مورد نیاز از مراجع مختلف اعم از دولتی یا غیردولتی، ابتدا قرینه و یا قرائن مرتبط بابت محاسبه مالیات علی الراس را که در قانون و متناسب با وضعیت و موضوع فعالیت مودی می باشد را انتخاب نموده و سپس با اعمال ضریب یا ضرائب مقرر از روی دفترچه ضرایب مالیاتی در قرینه یا قرائن انتخابی، درآمد مشمول مالیات مودی را محاسبه و مالیات وی را تعیین و ابلاغ می کند.

‎ توضیح: دفترچه ضرائب مالیاتی لیست مربوط به تعیین درآمد و مالیات های علی الراس است که در آن درصدهای مربوط به تشخیص درآمد و مالیات هر نوع از فعالیت ها اعلام شده است. این ضرائب به صورت سالانه به ادارات مالیاتی اعلام می شود.

تذکر:مالیات از طریق علی الراس ازسال 1398 حذف شده است وروش های رسیدگی جدید طبق آئین نامه اجرایی جدید ماده 219 ق.م.م قابل اعمال می باشد.

روش های جدید رسیدگی طبق آیین نامه اجرایی ماده219 ق.م.م جدید

براساس  ماده ۴۱ آیین نامه اجرایی ماده ۲۱۹ قانون مالیات های مستقیم روش های رسیدگی جدید به طور کامل توضیح داده شده است.

تعاریف:

حسابرسی مالیاتی: نوعی از حسابرسی رعایت است که با استفاده از اصول و شواهد حسابرسی به منظور انطباق اطلاعات مالی مودیان با قوانین و مقررات مالیاتی با هدف اظهارنظر و تعیین درآمد/ مأخذ مشمول مالیات آنان انجام می شود.

دفاتر، اسناد و مدارک:موضوع آئین نامه مربوط به روش نگاهداری دفاتر و اسناد و مدارک و نحوه ثبت وقایع مالی وچگونگی تنظیم صورتهای مالی نهایی موضوع ماده (۹۵) قانون مالیات های مستقیم اصلاحی31/04/1394

حجم فعالیت: مجموع مبلغ فروش کالا و خدمات فعال اقتصادی در یک سال مالی معین

ارزش‌ منصفانه: براساس بند (۸) استاندارد شماره (۳) حسابداری، ارزش منصفانه مبلغي‌ است‌ كه‌ خريداري‌ مطلع‌ و مايل‌ و فروشنده‌اي‌ مطلع‌ و مايل‌ مي‌توانند در معامله‌اي‌ حقيقي‌ و در شرايط‌ عادي‌، يك‌ دارايي‌ را در ازاي‌ مبلغ‌ مزبور با يكديگر مبادله‌ كنند

بهای تمام‌ شده‌ موجودی مواد و کالا: بهاي‌ تمام‌ شده‌ موجودي‌ مواد و کالا بايد دربرگيرنده‌ مخارج‌ خريد، مخارج‌ تبديل‌ و ساير مخارجي‌ باشد كه‌ واحد تجاري‌ در جريان‌ فعاليت‌ معمول‌ خود، براي‌ رساندن‌ كالا يا خدمات‌ به‌ مكان‌ و شرايط‌ فعلي‌ آن‌ متحمل شده‌ است‌.(بند ۶ استاندارد شماره ۸ حسابداري موجودي مواد و كالا)

بهای تمام شده خدمات: در برگیرنده کلیه هزینه ها و مخارجی است که برای ارائه خدمت تحمل شده باشد.

نسبت فعاليت: عبارت است از نسبت سود ناویژه و نسبت سود فعالیت(ویژه) که از طریق ابراز مؤدی، نسبت فعالیت مشاغل مشابه در سامانه طرح جامع مالياتي يا نسبتي كه هر ساله باتوجه به اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان و اطلاعات سایر مراجع مربوط حداکثر تا پانزدهم مرداد ماه هرسال برای سال مالیاتی قبل با تایید رئیس کل سازمان اعلام میشود، تعیین می گردد.

نسبت سود ناویژه: نسبتی است که حاصلضرب آن در مبلغ فروش یا درآمد مبلغ سود ناویژه فعالیت مودی را مشخص می نماید.

نسبت سود فعالیت(ویژه): نسبتی است که حاصلضرب آن در مبلغ فروش یا درآمد مبلغ سود ویژه فعالیت مودی را مشخص مینماید.

مطابق ماده 41 آیین نامه اجرایی 219 ق.م.م در مواردی که اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل برای حسابرسی مالیاتی انتخاب شده اند فرآیند انجام حسابرسی مالیاتی و تعیین درآمد یا ماخذ مشمول مالیات آنها در هر یک از موارد ممکن، به شرح زیر خواهد بود:

۱-در صورتی که مودی نسبت به تسلیم دفاتر و اسناد و مدارک اقدام نماید:

۱-۱-دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده امکان حسابرسی مالیاتی را داشته باشد. در این صورت درآمد یا ماخذ مشمول مالیات براساس قوانین، مقررات و احکام مالیاتی مربوط از طریق حسابرسی به دفاتر و اسناد و مدارک ارائه شده حسب مورد تشخیص و تعیین خواهد شد.

۲-۱-در مورادی که معاملات ابرازی (خرید یا فروش کالا و خدمات) صورت گرفته با اشخاصی است که صحت اجزای معامله با این اشخاص به دلیلی وضعیت طرف معامله ( شرکت‌های کاغذی، مجهول المکان و امثالهم) قابل اثبات  تعیین دقیق نباشد.

۱-۲-۱-در موارد هزینه و خرید،چنانچه کالا یا خدمت توسط خریدار دریافت شده لکن صورتحساب ارائه شده  مربوط به اشخاص یاد شده است،بهای هزینه یا خرید به ارزش منصفانه کالا یا خدمت در زمان انجام معامله در حسابرسی مالیاتی با رعایت مقررات مبنای قبول هزینه یا خرید می‌باشد و مابه التفاوت به عنوان هزینه غیرقابل قبول تلقی می‌گردد.

۲-۲-۱-در موارد فروش،می بایست بهای فروش به ارزش منصفانه کالا یا خدمت در زمان انجام معامله در حسابرسی مالیاتی با رعایت مقررات،مبنای فروش قرار گرفته و مابه التفاوت ( ارزش منصفانه و بهای ابرازی) عینا به میزان فروش و درآمدها اضافه گردد.

۳-۱-چنانچه در حسابرسی مالیاتی احراز  شود، مبلغ درآمد یا فروش ابراز شده طبق اسناد و مدارک ارائه شده در معامله فی مابین شرکت‌های گروه یا وابسته از ارزش منصفانه معامله مذکور:

۱-۳-۱-کمتر بوده و این امر منجر به انتقال سود شده است، در این صورت مابه التفاوت آن، به درآمد یا فروش ابرازی فروشنده اضافه می‌شود.

۲-۳-۱-بیشتر بوده و این امر منجر به انتقال سود شده است، در این صورت مابه التفاوت آن، از هزینه‌ها و بهای تمام شده خریدار کسر می‌شود.

۲-عدم تسلیم بخشی از اسناد و مدارک از جمله:

۱-۲-درخصوص واحدهای تولیدی،خدماتی یا بازرگانی،در صورتی که قیمت تمام شده کالا و خدمات ساخته شده یا فروش رفته، آنالیز محصول (کالا و خدمت)، صورت گردش مواد و کالا و مستندات هزینه ای آن از جمله صورتحساب خرید مواد اولیه و کالا، حقوق و دستمزد و سایر هزینه‌های مربوط حسب مورد ارائه نشود و براساس سایر روش‌های حسابرسی  مالیاتی امکان تعیین و یا برآورد قیمت تمام شده کالا و خدمات شاخته شده و فروش رفته بر اساس اسناد و مدارک ارائه شده فراهم نباشند،می‌بایست با در نظر گرفتن نسبت سود ناویژه به فروش هر کالا یا خدمت (براساس ابراز مودی، نسبت فعالیت مشاغل مشابه در سامانه طرح جامع مالیاتی و یا نسبتی که هرساله توسط سازمان با تایید رئیس کل سازمان باتوجه به اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان و اطلاعات سایر مراجع مربوط حداکثر تا پانزدهم مرداد ماه هر سال برای سال قبل تعیین می‌شود)، بهای تمام شده کالا و خدمات مربوط به آن بخش که مدارک مذکور آن ارائه نشده است محاسبه شود.

۲-۲-عدم ارائه اسناد درآمدی مربوط به فروش یا درآمد ابرازی مودیانی که ملزم به صدور صورتحساب می‌باشد:

۱-۲-۲-عدم ارائه تمام اسناد درآمدی،چنانچه دلایل و یا  اسناد و مدارکی (ازجمله اطلاعات موجود در پایگاه اطلاعات مالیاتی سازمان مربوط به فروش کالا و خدمت،صادرات و یا صورت حسابرسی‌های بانکی یا ابرازی یا بدست آمده (براساس ارزش منصفانه) موید درآمد یافروش بیشتر از فروش ابرازی نباشد،فروش یا درآمد ای مورد قبول خواهدبود و صرفا با رعایت مقررات قانونی مربوط جرایم موضوع  عدم صدور  صورتحساب از مودی مطالبه می‌شود، در صورت عدم مطابقت و احراز کتمان درآمد یا فروش، فروش و یا درآمد بدست آمده به عنوان فروش  و درآمدهای مودی مدنظر قرار خواهد گرفت.

۲-۲-۲-عدم ارائه بخشی از اسناد درآمدی، در خصوص آن بخش که اسناد و مدارک آن ارائه شده است براساس حسابرسی قسمت درآمدی بند ۱ این ماده ودر خصوص آن بخش که اسناد درآمدی آن ارائه نشده است مطابق بند ۱-۲-۲- اقدام خواهدشد.

۳-۲-عدم ارائه مدارک هزینه ای:

۱-۳-۲-عدم ارائه تمام مدارک هزینه ای،در این گونه موارد با در نظر گرفتن نسبت سود فعالیت، هزینه‌های آن براساس ابراز مودی، نسبت فعالیت مشاغل مشابه در سامانه طرح جامع مالیاتی و یا نسبتی که هرساله توسط سازمان با تایید رئیس کل سازمان با توجه به اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان و اطلاعات سایر مراجع مربوط حداکثر تا پانزدهم مردادماه هرسال برای سال قبل تعیین می‌شود، با رعایت مقررات قانونی مربوط به عنوان هزینه قابل قبول مودی منظور می‌شود.

۲-۳-۲-عدم ارائه بخشی از مدارک هزینه ای ( به استثنای قیمت تمام شده و امثالهم)، در خصوص هزینه‌هایی که اسناد و مدارک آن ارائه نشده در این صورت هزینه مذکور از نظر مالیاتی قابل قبول نخواهد بود.

۴-۲-در موارد عدم ارائه دفاتر قانونی، جریمه موضوع ماده ۱۹۳ قانون مطالبه خواهد شد.

۳-عدم ارائه تمامی اسناد و مدارک درآمدی و هزینه ای:

در این گونه موارد با در نظر گرفتن حجم فعالیت و نسبت سود فعالیت: براساس ابراز مودی، نسبت فعالیت مشاغل مشابه در سامانه طرح جامع مالیاتی و یا نسبتی که هرساله توسط سازمان باتوجه به اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان و اطلاعات سایر مراجع مربوط حداکثر تا پانزدهم مرداد ماه هرسال برای سال قبل با تایید رئیس کل سازمان تعیین می‌شود، درآمد یا ماخذ مشمول مالیات با رعایت ماده ۹۴ قانون تعیین می شود.

۴-دریافت اطلاعاتی موید کتمان درآمد یا فعالیت:

۱-۴-کتمان فعالیت، در این گونه موارد با در نظر گرفتن نسبت سود فعالیت مشاغل مشابه در سامانه طرح جامع مالیاتی و یا نسبتی که هر ساله توسط سازمان باتوجه به اطلاعات موجود در پایگاه‌های اطلاعاتی سازمان و اطلاعات سایر مراجع مربوط حداکثر تا پانزدهم مرداد ماه هرسال برای سال قبل با تایید رئیس کل سازمان تعیین می‌شود، با رعایت مقررات درآمد یا ماخذ مشمول مالیات آن تعیین می‌شود.

۲-۴- کتمان درآمد:

۱-۲-۴-هزینه‌های عمومی، اداری، فروش در حسابرسی مورد پذیرش واقع شده باشد، در این صورت کل مبلغ درآمد پس از کسر بهای تمام شده آن قسمت می‌بایست با رعایت مقررات مربوط به عنوان سود مبنای محاسبه مالیات قرار گیرد.

۲-۲-۴-هزینه‌های عمومی، اداری و فروش در حسابرسی مورد پذیرش واقع نشده باشد، براساس بند ۱-۴ اقدام می‌شود.

۳-۲-۴-کل هزینه‌های مربوط به درآمد قبلا مورد پذیرش واقع شده باشد، در اینگونه موارد کل رقم درآمد کتمان شده با رعایت مقررات مربوط مبنای محاسبه مالیات واقع می‌شود.

تاکید بر مهارت های مورد نیاز برای فرایند دفاع مالیاتی درمرجع رسیدگی

وکلای مالیاتی اشخاصی هستند که با قبول پرونده های مالیات و طرح های دفاعی درآمدزایی بسیار خوبی را از آن خود می کنند. شاید در نگاه اول وکیل مالیاتی را فردی تصور کنید که فقط امور مالیاتی کلیه سطوح یک شرکت را انجام می دهد و بابت اینکار حق وکالت دریافت می کند ، در صورتی که کار یک وکیل مالیاتی تاحدی پیچیده است چرا که ممکن است نحوه برداشت و قضاوت از قوانین و بخشنامه های مالیاتی متفاوت باشد.

ویژگی های اصلی یک وکیل مالیاتی حرفه ای:

• تسلط کافی به فنون مذاکره
• مسلط بر نحوه استفاده از قوانین مالیاتی به همراه تمامی تبصره ها و بخشنامه ها
• مطالعه روزانه قوانین به لحاظ نیاز دفاعی در انواع پرونده ها
• پشت سر گذاشتن دوره های کارآموزی
• حضور روزانه در اداره دارایی و هیات های مختلف
• بروز رسانی رزومه با سوابق اجرایی جدیدتر
• حداقل مدرک تحصیلی لیسانس در رشته های مالی و اقتصاد
• برقراری ارتباطات تنگاتنگ قانونی با انواع حوزه های مالیاتی
• تسلط برکوتاه کردن مسیر پرونده ها و استفاده از فرصت ایجاد شده برای پرونده جدید

مواردی که در حیطه کار وکیل مالیاتی قرار می گیرد:

وکیل مالیاتی در ابتدای کار با بررسی گزارشات مالی شرکت وبررسی پرونده های سنوات گذشته شرکت (درصورت وجود)به موکل خود مشاوره میدهد  وبراساس آنها تعیین می کند که حداقلی‌ترین مالیاتی که می توانند بدهند چقدر است و معافیت هایی که ممکن است به مالیات آنها بخورد چیست ومسائلی از این قبیل را بررسی می‌کند.

یک مشاور مالیاتی یا وکیل مالیاتی، به لحاظ حقوقی دارای درجه وکالت نیست، اما در پرونده‌های مالیاتی با گرفتن وکالت‌نامه از سوی شرکت، مأمور رسیدگی و دفاع از اظهارنامه مالیاتی شرکت ، رسیدگی به اختلافات مالیاتی، اعتراض به برگ تشخیص درکمیسیون 238درخواست احاله و طرح پرونده در هیئت های حل اختلاف مالیاتی، شورای عالی مالیاتی ، ماده 251 مکرر ، دیوان عدالت اداری در کلیه شهر های کشور ، طراحی انواع لایحه نسبت به آرا ء صادره ، توضیح و دفاع در مورد پرونده های موکل ، توافق با کلیه واحدهای اجرایی اداره دارایی ، تحویل و تحول انواع اوراق مالیاتی مانند برگ مطالبه یا تشخیص درآمد و همچنین کلیه اقدامات لازم در مورد پرونده ای که مودی درگیر آن باشد را انجام می دهد.

مراجع رسیدگی به اعتراض مالیاتی در قانون مالیات های ایران

رییس امور مالیاتی (ممیزکل یا کمیسیون 238)

هیات حل اختلاف مالیاتی (بدوی) موضوع ماده 244 ق.م.م

هیات حل اختلاف مالیاتی (تجدیدنظر)موضوع ماده 247ق.م.م

هیات موضوع ماده ۲۱۶ ق.م.م

شورای عالی مالیاتی موضوع ماده 251ق.م.م

هیات موضوع ماده ۲۵۱ مکرر ق.م.م

دیوان عدالت اداری

توضیح اینکه مراجعه یا ارسال پرونده نزد هر یک از مراجع حل اختلاف مالیاتی فوق تابع شرایطی می باشد که لازم است به مقررات و مواد قانونی مربوطه مراجعه شود.

چگونگی توافق با رئیس اداره مالیاتی

بعد از ابلاغ برگ تشخیص به مودی دوحالت وجود دارد:

1-مودی ظرف 30 روز ازتاریخ ابلاغ برگ تشخیص وبرگ مطالبه ارزش افزوده به وی اعتراض نکند که دراین حالت مالیات مودی قطعی خواهد شدومودی مطابق ماده 210ق.م.م بعد ازصدور برگ قطعی مالیاتی 10 روز فرصت دارد که مالیات قطعی شده را پرداخت کند در غیر این صورت پرونده وی به اداره وصول واجرا سازمان ارسال وبرگ اجرایی برای مودی ارسال میشود ووی باید ترتیب پرداخت مالیات را انجام دهد.

2- اگرمودی ظرف 30 روز ازابلاغ برگ تشخیص (مهلت 20روز در قانون قبل به 30 روز درقانون مالیات بر ارزش افزوده جدید افزایش یافت) به آن اعتراض کند در این صورت 2 حالت زیر اتفاق میفتد:

الف)ابتدا پرونده مورد اعتراض در این مرجع حل اختلاف مطرح میشود که اصطلاحا به آن هیات 238 یا مرحله توافق با حسابرس کل مالیاتی (ممیزکل سابق)گفته میشود .اگر مودی با حسابرس کل مالیاتی به توافق برسند، حسابرس کل مالیاتی نظر خودرا درپشت برگه تشخیص درج وپرونده برای صدور برگ قطعی به واحد مالیاتی ارجاع میشود .

ب)اما اگر دلایل ومدارک مودی مورد قبول حسابرس کل مالیاتی قرار نگیرد وی نظر خودرا درپشت برگ تشخیص درج و پرونده جهت طرح درهیات های حل اختلاف مالیاتی ارسال میشود.

بررسی هیات های حل اختلاف مالیاتی ،شورای عالی مالیاتی و هیات ماده 251

هیات بدوی موضوع ماده 244ق.م.م

مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف های مالیاتی جز درمواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع دیگری پیش بینی شده باشد هیات حل اختلاف مالیاتی است هر هیات حل اختلاف مالیاتی ازسه نفربه شرح زیر تشکیل خواهد شد :

1-یک نفر نماینده سازمان امورمالیاتی کشور

2-یک نفر قاضی اعم از شاغل یا بازنشسته

3- یک نفر نماینده ازاتاق بازرگانی وصنایع ومعادن جمهوری اسلامی ایران یا اتاق تعاون یا جامعه حسابداران رسمی ایران یا مجامع حرفه ای یا تشکل های صنفی یا شورای اسلامی شهر به انتخاب مودی درصورتی که برگ تشخیص مالیات ابلاغ واقعی شده باشد.

در قانون جدید ارزش افزوده جدید (ماده 50) متن زیر جایگزین متن قبلی شده است:

ماده ۲۴۴‌- مرجع رسیدگی به کلیه اختلاف‌های مالیاتی جز در مواردی که ضمن مقررات این قانون مرجع دیگری پیش‌بینی ‌شده‌، هیأت حل اختلافات مالیاتی است‌. هر هیأت حل اختلاف مالیاتی ‌از سه نفر به‌شرح زیر تشکیل می‌شود:

۱‌- یک نفر نماینده سازمان امور مالیاتی کشور

۲‌- یک نفر از میان قضات بازنشسته یا حقوق‌دانان مطلع در امور مالیاتی با شرط وثاقت و امانت به درخواست سازمان امور مالیاتی و انتخاب رئیس کل دادگستری هر استان

۳‌- یک نفر نماینده از اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران، اتاق تعاون ایران، جامعه حسابداران رسمی ایران، جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران، مجامع حرفه‌ای، اتاق اصناف ایران، شورای اسلامی شهر، کانون وکلا، مرکز وکلا،‌ کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده که برای مدت سه‌سال منصوب می‌شوند. مؤدی همزمان با اعتراض به برگ تشخیص یا مطالبه مالیات یکی از مراجع این بند را به‌عنوان نماینده خود جهت شرکت در جلسات هیأت حل اختلاف مالیاتی معرفی می‌نماید. در صورتی که برگ ‌تشخیص مالیات ابلاغ قانونی شده باشد و یا همزمان با تسلیم ‌اعتراض به برگ تشخیص در مهلت قانونی مؤدی انتخاب خود را اعلام ننماید، با توجه به نوع فعالیت مؤدی یا موضوع مالیات مورد رسیدگی، از بین نمایندگان مزبور با رعایت تبصره (۵) این ماده ‌یک نفر انتخاب می‌شود.

تبصره ۱- جلسات هیأتهای حل اختلاف مالیاتی با حضور هر سه عضو رسمیت می‌یابد و رأی هیأت با اکثریت آراء قطعی و لازم‌الاجراء است، ولی نظر اقلیت باید در متن رأی قید گردد.

تبصره ۲- هیأتهای حل اختلاف مالیاتی دارای استقلال کامل بوده و صرفاً اداره امور دبیرخانه‌ای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی و تشکیل جلسات هیأتها به عهده سازمان امور مالیاتی می‌باشد. انشای رأی با رعایت اصل عدالت و بی‌طرفی کلیه اعضا و متکی به اسناد و مدارک مثبته و دلایل و شواهد متقن در همان جلسه و یا حداکثر ظرف سه‌روز کاری پس از برگزاری جلسه، توسط نماینده بند (۲) این ماده ‌به عمل آمده و به امضای تمامی اعضا می‌رسد. مؤدی یا نماینده قانونی وی مجاز به حضور کامل در جلسه و ارائه دفاعیات به صورت کتبی یا شفاهی است. اظهارات شفاهی باید در صورتجلسه قید و به امضای وی برسد. سازمان امور مالیاتی به‌منظور اعمال نظارت مؤثر بر عملکرد هیأتهای حل اختلاف مالیاتی، مکلف است نسبت به مستندسازی فرآیند برگزاری جلسات هیأت به نحو مقتضی اقدام کند.

تبصره ۳- تعیین حق‌الزحمه اعضای موضوع بندهای (۲) و (۳) این ماده ‌متناسب با تعداد و مدت جلسات و نیز مراحل، منابع مالیاتی و پرونده‌های مورد رسیدگی از محل اعتباری ‌که به همین منظور در بودجه سالانه سازمان امور مالیاتی کشور پیش‌بینی می‌شود، مطابق دستورالعملی است که توسط سازمان مذکور تهیه و ابلاغ می‌گردد. حق‌الزحمه اعضا به‌صورت متمرکز از طرف سازمان امور مالیاتی کشور به حساب اعضا پرداخت می‌شود.

تبصره ۴- سازمان امور مالیاتی مکلف است نمایندگان معرفی‌شده در اجرای بندهای (۲) و (۳) این ماده ‌را به‌عنوان اعضای هیأتهای حل اختلاف مالیاتی بپذیرد و با رعایت تبصره (۵) این ماده ‌از آنها جهت شرکت در هیأتهای مزبور دعوت نماید.

تبصره ۵- اسامی کلیه افراد معرفی‌شده توسط رئیس کل دادگستری هر استان، مدیر کل مالیاتی استان و مراجع مذکور در بند (۳) این ماده ‌به تفکیک شهرستان‌ها در سامانه‌ای که به صورت متمرکز و حداکثر ظرف سه‌ماه پس از لازم‌الاجراءشدن این قانون توسط سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می‌شود، درج می‌گردد. انتخاب افراد موضوع بندهای (۱)، (۲) و (۳) برای هر پرونده در مواردی که در شهرستان مورد نظر بیشتر از یک نفر وجود داشته باشد، به صورت تصادفی توسط سامانه مزبور انجام می‌شود. این سامانه مستقیماً زیر نظر رئیس کل سازمان امور مالیاتی، مدیریت می‌گردد.

تبصره ۶‌- سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است حداقل یک هفته قبل از تشکیل جلسه هیأت به نحو مقتضی زمینه دسترسی اعضای هیأت حل اختلاف مالیاتی را برابر مقررات مربوط به مندرجات پرونده مورد اعتراض فراهم نماید.

تبصره ۷‌- هریک از افراد مذکور در بندهای (۲) و (۳) این ماده ‌در صورتی که بیشتر از سه جلسه متوالی یا چهار جلسه متناوب در یک‌سال از حضور در جلسات هیأت خودداری نمایند، حکم آنان لغو می‌شود و رئیس کل دادگستری هر استان و مرجع مربوط، حسب مورد، موظف است ظرف ده‌روز کاری فرد جایگزین را معرفی نماید.

تبصره ۸‌- به منظور اجرای عدالت و اصل استقلال و بی‌طرفی و رعایت حقوق شهروندی و نظارت مؤثر، سازمان امور مالیاتی مکلف است ساختار اداره هیأتهای حل اختلاف مالیاتی را به‌صورت مستقل، تحت عنوان مرکز دادرسی مالیاتی در ساختار خود ذیل رئیس کل سازمان ایجاد نماید. واحدهای دادرسی مالیاتی در هر استان مستقل از اداره کل مالیاتی استان تشکیل می‌شود.

تبصره ۹‌- پس از استقرار سامانه مؤدیان، ثبت اعتراض توسط مؤدی، انتخاب یکی از مراجع موضوع بند (۳) این ماده ، ارائه هرگونه لایحه به هیأتهای حل اختلاف، مشاهده اسناد، مدارک و اطلاعات موردنیاز، ابلاغ تاریخ تشکیل جلسات هیأت، اطلاع از نتایج دادرسی و هرگونه اطلاع دیگر در خصوص پرونده دادرسی مالیاتی از طریق سامانه مذکور انجام می‌شود.

تبصره ۱۰‌- سازمان امور مالیاتی کشور مکلف است زمینه دسترسی کامل مؤدی و یا نماینده قانونی وی به مفاد پرونده مورد اعتراض را حداقل یک هفته قبل از تشکیل هیأت فراهم نماید.

تبصره ۱۱‌- عضویت همزمان در فهرست نمایندگان بندهای (۲) و (۳) موضوع این ماده ‌ممنوع است.

جلسه باحضور3نفررسمیت میابد واگر یکی از 3 نفر درجلسه حضورنداشته باشد مودی میتواند درخواست عدم رسمیت وتشکیل جلسه برای زمان دیگری درخواست کند .

بعد از ارسال پرونده از اداره امورمالیاتی به دبیرخانه هیات حل اختلاف مالیاتی تعیین وقت صورت میگیرد ومودی در وقت تعیین شده درجلسه هیات بدوی حاضر میشود ودلایل ومدارک خودرا ارئه میدهد ودو حالت زیر اتفاق می افتد:

الف)اگرهیات حل اختلاف مالیاتی بدوی دلائل ومدارک مودی را قبول کند مالیات وی را تعدیل و یارفع تعرض می کند وگرنه تعدیلی در مالیات صورت نمیگیرد وهمان نظر گروه رسیدگی مالیاتی تائید میشود.

ب)چناچه مودی رای هیات بدوی را قبول کند پرونده وی جهت صدور برگ قطعی به حوزه مالیاتی ارجاع میشود واگر مودی به رای هیات بدوی معترض باشد باید ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ رای اعتراض خودرا به واحد مالیاتی مربوطه ارائه کند.بعد از اعتراض کتبی مودی به رای هیات بدوی پرونده برای رسیدگی به هیات حل اختلاف تجدید نظر موضوع ماده 247 ق.م.م ارسال میشود.

مهلت 20 روزه فوق برای اعتراض به رای هیات بدوی برای قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات برارزش افزوده یکسان است.

هیات حل اختلاف تجدیدنظر موضوع ماده 247 ق.م.م

مرجع بعدی رسیدگی به اختلافات مالیاتی هیات حل اختلاف تجدید نظراست. اگرمودی اعتراض خودرا هیات بدوی مطرح کند اما نتواند رای مورد نظر را بگیردو نسبت به رای هیات بدوی اعتراض داشته باشد می تواند اعتراض خود را درهیات تجدیدنظر مطرح کند.

مدت اعتراض و نحوه مطرح اعتراض در هیات تجدیدنظر طبق ماده 247:

ماده247- آراء هیات های حل اختلاف بدوی قطعی ولازم الاجراست مگر اینکه ظرف مدت 20 روز از تاریخ ابلاغ رای ازطرف ماموران مالیاتی مربوط یا مودیان مورد اعتراض کتبی قرار گیرد که دراین صورت پرونده جهت رسیدگی به هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر احاله خواهد شد.رای هیات حل اختلاف مالیاتی تجدید نظر قطعی ولازم الاجراست.

تبصره 1- مودی مالیاتی مکلف است مقدار مالیات مورد قبول را پرداخت کند ونسبت به مازاد برآن اعتراض خودرا درموعد مقرر تسلیم کند.

تبصره2-نمایندگان عضو هیات های حل اختلاف مالیاتی نباید قبلا نسبت به موضوع مطروحه اظهارنظر داشته یا رای داده باشد.

تبصره3-درصورتی که رای صادره هیات بدوی ازسوی یکی از طرفین مورد اعتراض تجدید نظر خواهی قرار گرفته باشد در مرحله تجدید نظر فقط به ادعای آن طرف رسیدگی ورای صادر خواهد شد.

تبصره4-آرا قطعی هیات های حل اختلاف مالیاتی به استثناء مواردی که رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدوی باعدم اعتراض مودی یا مامورمالیاتی مربوط قطعیت می یابد برابرماده 251این قانون قابل شکایت ورسیدگی در شورای عالی مالیاتی خواهد بود.

تبصره5-سازمان امورمالیاتی کشور اجازه داردشکایت کتبی مودیان مالیاتی از آراهیات های حل اختلاف مالیاتی صادره تا تاریخ تصویب این ماده که درمهلت قانونی به مرجع مالیاتی ذی ربط تسلیم شده است را یکبار به هیات های حل

اختلاف مالیاتی تجدیدنظرجهت رسیدگی وصدوررای احاله نماید.

هیات حل اختلاف مالیاتی 216 ق.م.م

هیات حل اختلاف مالیاتی 216 ق.م.م زمانی تشکیل میشود که مالیات مودی بدون اطلاع یا درخواست وی قطعی وبرای وصول به اداره وصول واجرا ارسال شده باشد. مثلا فرزند یا بستگان مودی بدون اطلاع وی برگ تشخیص را امضا کرده باشند در صورتیکه مودی قصد اعتراض داشته باشد ویا مثلا مودی به رای هیات بدوی اعتراض کرده باشد ولی براثر سهل انگاری مامور مالیاتی رای هیات قبل از موعد مقرر قطعی شده باشد .

مواردی که موجب شکایت به هیات 216 ق.م.م میشود:

1-اگر مودی به نحوه وصول و اجرا یا برگ اجرایی صادر شده شکایت داشته باشد ،تنها یکبار هیات حل اختلاف 216 ق.م.م تشکیل خواهد شد،واگر مودی به رای هیات فوق معترض باشد می تواند برطبق ماده 251 ق.م.م ظرف 30 روز از تاریخ ابلاغ رای ، به شورای عالی مالیاتی شکایت کند.

2-اگر شکایت مودی ناشی از تبصره 1 باشد (یعنی قبل از اینکه پرونده مودی قطعی وبرگ قطعی ومتعاقب آن برگ اجرایی صادر شده باشد)،دوحالت دارد:

الف)اگر آخرین مرحله پرونده برگ تشخیص باشد تشکیل هیات 216 درحکم هیات بدوی میباشد وچناچه مودی یا مامور مالیاتی از رای هیات شکایت کند ،پرونده به هیات تجدید نظر ارسال خواهد شد.

ب)اگرآخرین مرحله پرونده مودی هیات بدوی بوده باشد (یعنی براثر اشتباه یاهرعلت دیگری رای هیات بدوی قطعی شده باشد )تشکیل هیات 216 درحکم هیات تجدید نظر است وچناچه مودی از رای صادره شکایت داشته باشد ،شکایت در شورای عالی مالیاتی مطرح خواهد شد.

دقت کنید مهلت مقرر برای اعتراض همانند گذشته است .یعنی اگر هیات 216 درحکم هیات بدوی باشد مودی 20 روز مهلت اعتراض دارد واگر هیات 216 درحکم هیات تجدید نظر باشد مطابق ماده 251 مودی 30 روز مهلت اعتراض دارد .

تنها 2 هیات حل اختلاف میتوانند به مالیات قطعی شده (برگ قطعی صادر شده ) ورود کنند:

1-هیات 216 ق.م.م

2-هیات 251 مکرر

1-هیات 216 زمانی وارد پرونده قطعی شده میشوند که برگ تشخیص یا رای هیات حل اختلاف مالیاتی بدون موافقت وابلاغ به مودی قطعی شود وبرگ قطعی بعد از10 روز به اداره وصول واجرا برای اخذ مالیات ارجاع میشود.

2-اگرمودی نسبت به تشخیص یا رای هیات سکوت کند ومالیات قطعی شده را پرداخت کند اما مثلا بعد از 2 سال متوجه شود که مالیات تعیین شده ناعادلانه بوده دراین حالت فقط میتواند درهیات 251 مکرر شکایت خودرا مطرح کند.

شورای عالی مالیاتی موضوع ماده 251 ق.م.م

اگر هیات تجدیدنظر رای خود را صادر کند و مودی معترض باشد پرونده به شورای عالی مالیاتی ارجاع می شود.

طبق ماده 51 قانون ارزش افزوده جدید- متن زیر جایگزین ماده ‌(۲۵۱) قانون مالیات‌های مستقیم می‌شود و به این قانون تسری می‌یابد:

ماده ۲۵۱‌- مؤدی یا دادستان انتظامی مالیاتی می‌توانند ظرف دوماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی هیأت حل اختلاف مالیاتی تجدیدنظر، به استناد عدم رعایت قوانین و مقررات موضوعه یا نقص رسیدگی، با اعلام دلایل کافی به شورای‌عالی مالیاتی اعتراض نموده و تجدید رسیدگی را درخواست کنند.(درماده 251 ق.م.م این  مهلت 30روز بود.)

ازمواد 252تا259 ق.م.م مربوط به شورای عالی مالیاتی است.

مطابق ماده 252ق.م.م شورای عالی مالیاتی مرکب است از 25 نفرعضو که از بین اشخاص صاحب نظر مطلع ومجرب در امور حقوقی اقتصادی مالی حسابداری وحسابرسی که دارای حداقل مدرک کارشناسی یا معادل در رشته های مذکور میباشند به پیشنهاد رییس کل سازمان امورمالیاتی کشوروحکم وزیر امور اقتصادی ودارایی منصوب میشوند.

همچنین مطابق ماده 254 ق.م.م شورای عالی مالیاتی دارای هشت شعبه وهرشعبه متشکل از3 نفرمیباشد.

برطبق ماده 256 ق.م.م مامور مالیاتی نیز میتواند به رای هیات تجدید نظر اعتراض کند واین اعتراض قابل طرح در شورای عالی مالیاتی است.

برای شکایت به شورای عالی مالیاتی باید ازطریق سامانه زیر قسمت ثبت الکترونیکی اعتراضات وشکایات اقدام کنید:

www.tax.gov.ir

مطابق ماده 259 رای هیات تاصدور رای شورا موقوف الاجرا می ماند به شرطی که مودی به میزان مالیات مورد رای وجه نقد ،تضمین بانکی ویا وثیقه ملکی  یا ضامن معتبر که اعتبار ضامن مورد قبول اداره امور مالیاتی باشد ،معرفی کند.

درصورت رد شدن رای 1% هزینه رسیدگی باید پرداخت شود.

نماینده بند 3 در شورا وجود ندارد.

رسیدگی شورای عالی مالیاتی شکلی است واگر رای هیات تجدیدنظر رانقض کند پرونده رامیفرستد به هیات هم عرض.

مطابق ماده 257 ق.م.م درمواردی که رای مورد شکایت از طرف شعبه نقض میگردد پرونده جهت رسیدگی مجدد به هیات حل اختلاف مالیاتی دیگر ارجاع می شود وبا رعایت نظر شعبه شورای عالی مالیاتی رسیدگی ورای صادرمی کند رای قطعی ولازم الاجراست .

هیات موضوع ماده 251مکررق.م.م

در این مرجع دادرسی که موضوع ماده 251 مکرر ق .م.م میباشد فقط میتوان نسبت به مالیات های قطعی شده مالیات های مستقیم وغیر مستقیم اعتراض کرد.

چرا که وقتی بعلت عدم اعتراض مودی به برگ تشخیص یارای هیات قطعی شود وبرگ قطعی صادر شود درهیچ مرجعی قابل طرح وشکایت نیست وفقط میتواند در هیات 251مکرر ق.م.م مطرح شود.

درقانون مالیات هیچ مهلت خاصی برای ارائه اعتراض به هیات 251 مکرر پیش بینی نشده است .

هیات251 شورای عالی مالیاتی و 251 مکرر مرکز عالی دادخواهی و تشخیص صلاحیت حرفه است واین مراجع دادرسی خارج از سازمان وبعنوان عالی ترین مرجع دادرسی محسوب می شود.

رسیدگی هیات 251 مکرر به صورت ماهوی (ماهیتی ) است یعنی می تواند به پرونده ورود کرده و مالیات را تعدیل یا رفع تعرض (صفر) کند در صورتی که رسیدگی شورای عالی مالیاتی ودیوان عدالت اداری نمیتوانند درآمد مشمول مالیات را تعدیل ویا رفع تعرض کنند وفقط میتوانند رای هیات های مورد شکایت را ازلحاظ مطابقت با قوانین ومقررات رسیدگی وبررسی کنند.

.

مراحل دادرسی هیات 251 مکرر

بعد از ابلاغ برگ قطعی مالیات اعم از مستقیم یا غیر مستقیم درصورت شکایت مودی، مستندات تو سط کارشناسان مرکزمورد بررسی اولیه قرارمی گیرد وخلاصه شکوائیه و اظهارنظر کارشناس به دفتر وزارت ارسال می شود بعد از اظهار نظر وزیر اموراقتصاد ودارایی 2حالت وجود دارد :

1-در صورت عدم موافقت باطرح شکایت ،پرونده مختومه می شود.

2-در صورت موافقت با طرح پرونده در هیات ،پرونده به هیات 3 نفری منتخب وزیر برای رسیدگی ارجاع می شود ورای صادره قطعی ولازم الاجراست.

مودی می تواند وفق مقررات ظرف 3 ماه از تاریخ رای هیات حل اختلاف به دیوان عدالت اداری شکایت کند.

فرآیند اعتراض به آرائ هیات های حل اختلاف مالیاتی در دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری ازمراجع قضایی اختصاصی بوده وبرطبق اصل 173 قانون اساسی تاسیس شده است.

اصل 173 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران :به منظور رسیدگی به شکایات ،تظلمات واعتراضات مردم نسبت به مامورین یا واحدها با آیین نامه های دولتی واحقاق حقوق آن ها ،دیوانی به نام دیوان عدالت اداری زیر نظر رییس قوه قضائیه تاسیس میگردد . حدود اختیارات ونحوه عمل این دیوان را قانون تعیین میکند.

توجه کنید مودی در هرمرحله از صدوررای هیات بدوی وابلاغ به وی می تواند به دیوان عدالت اداری شکایت کند ولزومی ندارد تمام هیات های حل اختلاف را شرکت کند وسپس به دیوان عدالت اداری شکایت خود را ارائه کند.

دقت کنید طرح شکایت از دیوان عدالت اداری فقط از آرائ هیات های حل اختلاف مالیاتی صورت میگیرد ونمیتوان از مالیات های قطعی شده در دیوان طرح شکایت کرد.همان طور که گفته شد طرح شکایت از مالیات های قطعی شده (عملکرد یا ارزش افزوده )فقط وفقط در هیات 251 مکرر ق.م.م امکان پذیر است.

از رای حسابرس کل مالیاتی (هیات 238 ق.م.م) نمیتوان به دیوان عدالت اداری شکایت کرد.

مهلت ارائه اعتراض وشکایت از رای هیات های حل اختلاف مالیاتی به دیوان عدالت اداری 3ماه وبرای افراد خارج ازکشور6 ماه میباشد.

درواقع از رای هیات های زیر می توان به دیوان عدالت اداری شکایت کرد :

1-هیات حل اختلاف بدوی

2-هیات تجدید نظر

3-هیات هم عرض (موضوع ماده 257)

4-شورای عالی مالیاتی (ماده251)

5-هیات 251مکرر

6-هیات 243 ق.م.م

7-هیات موضوع ماده 216ق.م.م

دقت کنید هم زمان مودی می تواند اعتراض خود نسبت به آراء هیات های حل اختلاف

را به هیات های دیگر وهم در دیوان عدالت اداری مطرح کند. مسلما دراینگونه موارد رای دیوان عدالت اداری مقدم بر رای هیات حل اختلاف است .

نحوه تنظیم لایحه دفاعیه در مراجع رسیدگی به اعتراض

چگونه دفاعیه مالیاتی تنظیم کنیم؟

1.با استناد به ماده ۲۳۷ قانون مالیات‌های مستقیم، گزارش کامل رسیدگی که مبنای صدور برگ تشخیص است را از اداره امور مالیاتی مربوطه استعلام نمایید. به حکم قانون، اداره امور مالیاتی موظف است اطلاعات مزبور را در اختیار مؤدی قرار دهد.

2.گزارش رسیدگی یاد شده را به دقت بررسی کنید.

3.نحوه رسیدگی را با مقررات قانون مالیات‌های مستقیم، آیین نامه‌های اجرایی، بخشنامه‌های سازمان امور مالیاتی، آرا شورایعالی مالیاتی و آرا دیوان عدالت اداری مقایسه و مغایرت‌های احتمالی را فهرست کنید.

4.لایحه دفاعیه خود را با تصریح مغایرت‌های نحوه رسیدگی اداره امور مالیاتی با قوانین مقررات مراجع مذکور در فوق تنظیم نمایید. تنها به قوانین استناد کنید و از تطویل بی مورد کلام خودداری کنید.

5.در صورتی که به قانون اشراف ندارید، خطر نکنید، از مشاوران حرفه ای کمک بخواهید.

وقتی یکی از نمایندگان ماده ۲۴۴ در جلسه رسیدگی هیأت حل اختلاف مالیاتی حضور ندارد:

1.دفاعیات خود را کتباً مطرح کنید. (فارغ از حضور و یا غیبت نمایندگان، همواره لایحه دفاعیه را در دفتر هیأت‌ها ثبت و رسید دریافت کنید.)

2.مراتب عدم حضور نماینده غایب را کتباً در صورتجلسه رسیدگی اعلام و به استناد تبصره ۱ ماده ۲۴۴ موکدا عدم رسمیت جلسه اعلام و خواستار تجدید دعوت شوید.

3.در صورتیکه نماینده غایب، نماینده اتاق بازرگانی است، مراتب را به همراه تصویر صورتجلسه رسیدگی به اتاق تهران اعلام و ارسال نمایید.

همانطور که همه می دانیم چنانچه لایحه مالیاتی براساس آیین نگارش ادبیات واصول حقوقی نوشته شود مورد توجه هیات های حل اختلاف مالیاتی یا دیوان عدالت اداری قرار میگیرد .فایده وارزش یک لایحه دفاعیه درمحتوا وتاثیرش در برانگیختن نمایندگان هیات برای رسیدن به نتیجه مورد نظر مودی است.

نوشتن لایحه دفاعیه مالیاتی مراحل متعددی دارد که می توان در 5 مرحله خلاصه کرد.

1-تشخیص کامل مساله مطروحه وتسلط برموضوع (گزارش رسیدگی حسابرس مالیاتی را بارها مطالعه کنیم ).

2-تحقیق در اطراف موضوع و تجزیه وتحلیل آن (یعنی برای هربند گزارش درقوانین ومقررات مطالع کنیم و آن را با قوانین ومقررات مطابقت دهیم )

3-تنظیم مطالب

4-زیبا سازی و جلا دادن مطالب (از لحاظ نگارشی و خوانایی )

5-بازنگری وبازخوانی

قطعا یک مودی یا وکیل مودی باید شناخت کافی بر موضوع مطروحه داشته باشد و همچنین تسلط کاملی بر قوانین و بخشنامه ها و استانداردهای حسابداری داشته باشد.

خیلی مهم است که لایحه دفاعیه باید دارای مقدمه ،متن مورد نظر و دلایل ونتیجه باشد.

هراستدلال و منطق باید دربند جداگانه وبه ترتیب شماره نوشته شود.دقت کنید اگر هردلیل ومنطق را دریک بند وشماره مشخص کنیم هیات حل اختلاف نیز باید برای هر بند لایحه ،نظر دهد واگر برای یک یاچندمورد از بندها نظری ارائه نکند موجب نقص رسیدگی خواهد بود .مثلا اگر لایحه شما دارای 4 بند دلیل ومنطق است وهیات فقط به 3 مورد آن نظر دهد اینجا نقص رسیدگی رخ داده و مودی میتواند بخاطر نقص رسیدگی به هیات بعدی یا دیوان عدالت اداری ویا شورای عالی مالیاتی شکایت کند.

حتما لایحه مالیاتی در کاغذ 4ودرسربرگ شرکت تایپ وتوسط مدیرعامل یا صاحبان امضا مهروامضا شود.

شرایط لایحه خوب

1-1 ازحیث مفهوم ومحتوا وپیام

لایحه دفاعیه مالیاتی باید دربرگیرنده دلایل اعتراضات مودی باشد ونمایندگان هیات های حل اختلاف با خواندن آن به جزئیات پرونده آگاه شوند.

2-1 ازحیث سبک نگارش

باتوجه به آرا وعقاید ونظرات صاحب نظران  می توان دستورها وقائده هایی برای نگارش استخراج نمود و آن ها را به صورت زیر خلاصه کرد:

1-دقت درانتخاب نوع کاغذ ودفتروقلم وجوهرو سایر وسایل ومقدمات کار

2-دقت درانتخاب الفاظ مناسب ورسا

3-درست نویسی کلمات از نظر قوائد املایی

4-پیروی از دستور زبان فارسی وپرهیز از ترکیبات وقواعد بیگانه

5-مراعات شیوه ی ساده نویسی

6-مراعات شیوه مساوات وکوتاه نویسی

7-خودداری ازتکرار

8-استفاده از شیوه های سخن آرایی فصاحت و آرایش کلام

9-صراحت بیان

10-مراعات حقیقت نویسی

11-تیزبینی ،موشکافی وباریک بینی درتمام مراحل ومسایل نگارش

12-وحدت موضوع

13-نقل صحیح وبه موقع سخنان دیگران

14-توجیه واستدلال نوشته های حقوقی

15-ویرایش نوشته

16-دقت درچگونگی مقدمه چینی و ونتیجه

نمونه متن لایحه دفاعیه مالیاتی:

امورمحترم مالياتي رئیس اداره

موضوع:

درخواست رسيدگي مجدد ماليات عملكرد سال ……….(موضوع ماده ۲۳۸ ق.م.م)

با عرض سلام  و احترام

باعنايت به برگ تشخيص عملكرد سال ………..(مورخ … /…../…..)و نظر به دريافت مباني تشخيص به استحضار ميرساند مواردي در برگ تشخيص به شرح ذيل لحاظ نگرديده كه مستدعي است دستور فرمائيد در صورت امكان، مجدداً مورد بررسی قرارگيرد..

۱.مبلغ ……………………  ميليون ریال که در بستانکار حساب سود وزیان سنواتی بوده، دو بار وبه صورت مضاعف  به مبلغ مشمول مالیات شرکت اضافه شده  است یکبار به وسیله شرکت و در اظهارنامه ابراز گردیده وبار دیگر در جمع بستانکار حساب سود وزیان سنواتی (که توسط ممیز محترم استخراج  شده) به درآمد مشمول مالیات اضافه گردیده.

۲.ممیز محترم جمع بستانکار حساب سود وزیان سنواتی را به جمع مشمول مالیات اضافه نموده ولی جمع بدهکار این حساب که هزینه های قاطع ومشخصی مانند هزینه حسابرسی هزینه بیمه  پیمانکاری وسایر موارد بوده لحاظ ننموده است خاطر نشان می سازد این مبالغ در اظهارنامه اعلام گردیده که مطابق با بند ۲۷ ماده ۱۴۸ق.م.م میباشد.

۳.مبلغ ……….. ميليون ريال طي ۸ رديف با اهميت به شرح پيوست  از مجموع هزينه هاي سال عملكرد برگشت خورده ،كه برخي از موارد آن بخصوص رديف ۱و۲ باتوجه به عدم انطباق با قوانین مالیاتی نياز به بررسي مجدد دارند.(فی المثل در خصوص رديف ۱ ممیز محترم مبلغ ذکر شده در سند محضری (که معمولاً به جهت محاسبه حق الثبت توسط اداره دارایی به دفاتر اسناد رسمی اعلام  میگردد) را ملاک و ماخذ  هزینه استهلاک بیل مکانیکی قرارداده در حالیکه قولنامه موجود  و وجوه پرداختی به فروشنده ونیز زمان در اختیار گرفتن دستگاه چیز دیگری را نشان میدهد.بهر حال این برگشت هزینه مغایر با بند یک ودو ماده ۱۴۹ ق.م.م میباشد.

ویا در خصوص ردیف ۲ وبرگشت  هزینه های مطالبات مشکوک الوصول به استحضار میرساند این سند نه تنها برآوردی نبوده بلکه متکی به اسنادقانونی جهت لاوصول بودن آن است ودقیقاتمامی بند های آیین نامه مربوطه در این خصوص رعایت شده ،لذا برگشت این هزینه مغایر با بند ۱۱ ماده ۱۴۸ ق.م.م میباشد.

مستدعي است با عنايت به موارد مذكور واسناد ومدارك پيوست دستور تجديد رسيدگي صادرنمائيد .

باتشکر

نتیجه گیری

در صورتی که مودیان مالیاتی به نحوه رسیدگی به پرونده مالیاتی خود اعتراض داشته باشند می‌توانند راههای مختلفی را برای رفع حل اختلاف خویش با اداره امور مالیاتی برگزینندکه مراجع حل اختلاف را باهم بررسی کردیم.

زمانی که اعتراض خود را دراین مراجع مطرح می کنید ،حتما اسناد ومدارک کافی آماده کنید چرا که درصورت کافی نبودن اسناد ومدارک ممکن است نتوانید نتیجه لازم ورای موردنظررا بگیرید و جرائم وضررهای جبران ناپذیری را متحمل شوید .پس اگر اطلاعات کافی ندارید از نظر کارشناسان و مشاوران حرفه ای در تهیه اسناد ومدارک ولوایح مالیاتی خود استفاده کنید.

منابع

قانون مالیات های مستقیم

قانون ارزش افزوده

آئین نامه اجرایی ماده 219 جدید

کتاب آموزش جامع دادرسی مالیاتی نویسنده سید مصطفی هاشمی